INLEIDING
Humane osteopathie en paardenosteopathie combineren met Evolutionaire Osteopathie (Evost) biedt nieuwe perspectieven voor de osteopathische benadering van diagnose en behandeling. Daarom proberen we een zekere chronologie en hiërarchie te bieden bij de diagnose en de behandeling, in plaats van het paard of de patiënt op te splitsen in specialistische visies van het spier-skeletsysteem, het viscerale systeem, het cranio-sacrale systeem enzovoort. We respecteren de ongeveer 3,8 miljard oude chronologie en de hiërarchie van het leven, en werken er hand in hand mee samen.
Dat betekent dat de waarnemer van de Natuur zich constant bewust moet zijn van twee fundamentele aspecten van het leven:
- Hiërarchie – Chronologie (wat zijn de basiselementen van de niveaulagen van ontwikkelingscomplexiteit die worden waargenomen, en wat is het opduikend gedrag dat hieruit voortvloeit)
- Dimensie (welke dimensie observeren we? Moleculair, weefsel, humaan, dierlijk, biotoop, enz…)
Verbazingwekkend is dat mensen, dieren en het grootste deel van de natuur die we observeren, in wezen zelf-georganiseerde systemen zijn, elk niveau is ingebed. Dat betekent dat elke afzonderlijke niveaulaag van organisatie en complexiteit alle andere niveaus insluit (zoals de Russische Babushka popjes). Elke sprong in een niveaulaag van complexiteit komt tot uiting in een opduikend gedrag.
Evost in een notendop:
Gezondheid is zo oud als het leven, volgens de meest gefundeerde wetenschappelijk schattingen + 3,8 miljard jaar oud.
Het evolutiemechanisme heeft sindsdien talloze levensvormen complexer gemaakt en gedifferentieerd, en heeft daarbij een ongelooflijke biodiversiteit gegenereerd die zich dynamisch aanpast aan elke lokale omgeving en de ecologische niches invult, laag na laag en dimensie na dimensie.
VOORBEELD:
Paarden die in Europa leven, hebben te kampen met andere gezondheidsproblemen dan paarden die bijvoorbeeld in de Emiraten leven. Het klimaat, de fauna en flora zullen de gezondheid van de paarden beïnvloeden. De oudere niveaulagen (zie artikel: An Evolutionary view on Equine Osteopathy) zullen hiervan afhangen, en zullen de functie beïnvloeden.
Als er bijvoorbeeld een probleem is met de absorptie van anorganische mineralen omwille van het klimaat, de voeding of het stalbeheer in het algemeen, zullen de eerste spectaculaire symptomen tot uiting komen in de neurale of/en vasculaire systemen (op orgaanniveau), wat de meeste ruiters in deze fase niet zullen waarnemen. Ze zullen het herkennen als stijfheid, moeite om te plooien, weerstand tegen het bit, een pijnlijk spierstelsel of manken.
Het achterliggende mechanisme is waar de complexiteitstheorie haar intrede doet; als we een wetenschappelijk-holistisch instrument hebben, hoeven we ons niet langer te concentreren op de afzonderlijke feiten of details, maar op het Mechanisme zelf. En dat is precies wat het systeem complexiteitstheorie doet. De eerste ronde van het mechanisme in een notendop (het begin van onze tijd +/- 20 miljard jaar geleden…)
- Polariteit (net voor de Oerknal)
- Ruimte – Tijd (hiërarchie – chronologie)
- Patroon (spannings- of krachtveld)
- Richting (positieverandering – vector)
- Vorm en verschijning (gedrag of functie creëert structuur, wanneer de structuur is gevormd, bepaalt deze de functie)
PRINCIPES
Het doel van Evolutionaire osteopathie is zich concentreren op de Gezondheid, en niet louter de disfunctie of ziekte vinden. We proberen te werken met het gezondheidspotentieel dat nog aanwezig is in het mechanisme, om het systeem te laten functioneren. Het is zeer belangrijk om de basisprincipes van osteopathie hiermee te integreren:
De vier principes van de osteopathische filosofie zijn: (Kirksville Consensus)
- Het lichaam is een Eenheid; de persoon/het dier is een eenheid van lichaam, gedachte en geest. KIJK DUS NIET NAAR DE SYMPTOMEN, KIJK NAAR HET MECHANISME.
- Het lichaam bezit een zelf regulariserende, zelf genezende, en gezondheidsonderhoudende kracht, dus HOE GEZONDER HET STELSEL IS, HOE COHERENTER EN DYNAMISCH STABIELER HET WORDT.
- GEDRAG EN/OF FUNCTIE CREËERT VORM, en VORM BEPAALT FUNCTIE of GEDRAG.
- Een rationele behandeling is gebaseerd op een begrip van de basisprincipes van lichaamseenheid, zelfregulering, en de onderlinge verhouding tussen structuur en functie.
BEHANDELING
“Hoe passen we de Evolutionaire filosofie en de natuurlijke principes toe in de praktijk?”
Het antwoord luidt: Evost is een filosofische benadering, waarbij we een kritische attitude ontwikkelen en leren “zien” in plaats van ons blind te staren op de symptomen. We kunnen de inzichten van ‘het werkende mechanisme’ op zowat elk niveau en elke dimensie toepassen, dit betekent dat de principes op vrijwel elk thema toepasselijk zijn.
Een evolutionaire visie op paardenosteopathie
INLEIDING
Wat we weten over paardenosteopathie, is grotendeels ontleend uit de humane osteopathietechnieken, theorieën en onderzoek. Er is vaak aan humane osteopaten gevraagd om dieren te behandelen van patiënten, die de voordelen van een osteopathische behandeling aan den lijve hadden ondervonden.
Het is heel belangrijk te achterhalen waarom een paard een gedragswijziging vertoont. Dieren spreken onze taal niet, maar ze hebben hun eigen manier om zich uit te drukken, en uiteindelijk vertellen ze ons meer dan we denken. Het is aan ons om hun communicatie te leren herkennen en adequaat te reageren. Evolutionaire paardenosteopathie is een filosofische benadering, met een kritische attitude, om te leren, te zien en te voelen. We kunnen ‘het werkende mechanisme’ op zowat alle niveaus en dimensies toepassen, bijvoorbeeld wanneer een paard:
- minder presteert
- is gevallen of een ander trauma heeft gehad
- minder mobiel is of pijn heeft bij het bewegen
- pijn en stijfheid vertoont
- weerstand tegen het bit vertoont
- weigert te presteren
- problemen met de ingewanden heeft
- immuniteitsproblemen heeft
- een verandering in gedrag vertoont
Dit zijn ongetwijfeld vertrouwde situaties voor ruiters en eigenaars. De essentiële vereisten om deze situaties te herkennen, zijn:
- kennis betreffende het specifieke domein
- kennis en een dieper begrip van de evolutionaire-ontwikkelingsgebonden chronologie en de inherente hiërarchie van het betrokken systeem en omgeving
- aanleg om te observeren, ‘het mechanisme te zien,’ en de terugkerende principes ervan te herkennen.
- Oefen de ‘methodologie’ in van de basisvragen die u systematisch toepast tot dit een automatisme is geworden.
Om te weten met welke dimensie we te maken hebben, stellen we 4 elementaire vragen:
- Wat is het systeem?
- Wat is de omgeving?
- Waar ligt de grens?
- Wat is de stimulus uit de omgeving?
- Wat zijn, wie zijn de beïnvloedbare factoren?
- Wat zijn de interacties?
- Hoe sterk zijn de interacties?
- Wat is de toestand hiervan?
Wanneer deze vragen zijn beantwoord, wanneer de dimensie en de niveaulagen van complexiteit duidelijk zijn, komt de volgende vraag: waar past dit in de volledige chronologie en hiërarchie?
Het antwoord op deze vraag geeft u de voorafgaande stappen of onderliggende niveaulagen en dimensie om hun vorm te controleren, want daar ligt meestal de oorzaak van de patroonvorming of het tekort in de gezondheidsweerstand.
PRAKTISCHE EVALUATIE
- Een algemene inspectie van het systeem geeft ons een eerste idee over de algemene conditie, het gedrag en mogelijke patroon van het mechanisme van het paard. Tegelijkertijd observeren we de omgeving waar het paard is gestald. Is er voldoende ruimte, licht, sociale interactie met andere paarden, hoe vaak gaan de paarden naar buiten, hoe vaak worden ze bereden, wat is het trainingsprogramma, wat is het voedingsprogramma, wat is het vaccinatieprogramma, chirurgie, was er een verandering in het stalbeheer, enz…
- Na deze algemene observatie, bekijken we het paard in stap, draf en galop op de volte en rechte lijn, en observeren we eventueel manken, stijfheid en onregelmatige bewegingen.
- Het gebit wordt gecontroleerd, omwille van de belangrijke relatie met het spijsverteringskanaal (absorptie-eliminatie) en de invloed op de rest van het mechanisme.
- Een algemene inspectie van het weefsel, dat betekent het intercellulaire stelsel, intercellulaire vloeistofstromen = vloeistof die in het weefsel zit en nog niet in de vaten. Dit stelsel vertelt ons meer over de kwaliteit van het bindweefsel (H2O, matrix, cellen, vezels), en is van belang om te weten wat er gaande is in het systeem. Wat is de textuur, is het systemisch, regionaal of lokaal?
- Vervolgens controleren we de vaten (veneus, arterieel en lymfevatenstelsel) We speuren naar pulsatie aan de voor- en/of achterbenen, wat een indicatie geeft betreffende een lokaal, regionaal of systemisch probleem.
& pulsatie in één been komt vaak overeen met een plaatselijk probleem, bijvoorbeeld een hoefzweer.
& pulsatie in twee of meerdere benen zijn vaak een systemisch probleem, bijvoorbeeld door een overmaat aan eiwitten of suikers en/of een virale infectie.
- Visceraal stelsel (spijsverteringskanaal, lever & nieren, urogenitaal stelsel,…). Heel wat structurele problemen vinden hun oorsprong in deze systemen.
Problemen of protest bij het aanspannen van de singel, betekenen vaak dat er een probleem is met de maag, de lever, de eerste rib, of pijnlijke spieren in het algemeen omwille van een fysiologische stoornis. We zien steeds vaker problemen met de ingewanden omwille van voedingsproblemen die de absorptie-uitscheidingsfunctie beïnvloeden. Het voedingsprogramma van heel wat paarden is niet afgestemd op het werk dat ze verrichten, en heeft een negatieve invloed op hun algemene gezondheidstoestand.
- Zenuwstelsel: hebben we een communicatieprobleem omwille van een lokale, regionale of systemische stoornis?
- Het structurele stelsel wordt gecontroleerd met inachtneming van bovenstaande parameters, en wordt behandeld in samenhang met de beïnvloedbare factoren en de interactie tussen deze triggers, om uiteindelijk te weten te komen wat de stimuli uit de omgeving zijn.
EXPERIMENT
Het doel van de Evolutionaire paardenosteopathie is om na te gaan wat de chronologie van het probleem is, om zo het paard zijn zelf regulariserende, zelf genezende en gezondheidsonderhoudende kracht terug te geven.
De aandoeningen van het bewegingsapparaat zijn inderdaad de eerste en de voornaamste oorzaken van een herklassering of afkeuren van een sportpaard. (Seeherman 1992b). 60% van de letsels bevinden zich ter hoogte van het voorbeen. 95% hiervan bevindt zich onder de carpus (voorknie) en staan in verband met de osteo-articulaire bovenliggende structuren. (Stashak, 1987; Trotter, 1996). Het podotrochleair syndroom (hoefkatrol) alleen, zorgt reeds voor 35% van het chronisch manken ter hoogte van het voorbeen. (Colles, 1983: Turner, 1990), en zorgt zo voor heel wat problemen in het hele mechanisme.
IN 2004 maakten we een wetenschappelijk werk over: De invloed van een osteopathische manipulatie van het os carpus accessorium (os pisiforme (A)) op de mobiliteit van de distale phalanx (B) bij het paard, gemeten via een druksensorsysteem.
Met dit werk hadden we graag aangetoond hoe belangrijk een goede functie van het os carpus accessorium (A) is, om een evenwichtige verdeling van de krachten ter hoogte van de voorvoet (B) te bekomen. Uit de literatuur kunnen we besluiten dat men het algemeen eens is over het belang van een evenwichtige verdeling van de krachten ter hoogte van de voorvoet (HOOF BALANCE). In de praktijk maakt men vooral gebruik van een orthopedisch beslag om een zo goed mogelijk evenwicht ter hoogte van de voorvoet te bekomen. In de literatuur vindt men echter nergens een relatie terug tussen het os carpus accessorium en de verdeling van de inwerkende krachten ter hoogte van de distale phalanx (hoef). Fig. 1 geeft ons weer hoe groot de belasting is langs één zijde, wanneer het os carpus accessorium niet goed functioneert.
We observeerden heel wat paarden met dit probleem, en ondertussen kunnen we duidelijk stellen dat het os carpus accessorium een duidelijke invloed heeft op de hoefbalans en de belasting ter hoogte van de distale phalanx van het paard, en zo het hele mechanisme kan beïnvloeden. Een recidiverende disfunctie van het os carpus accessorium toont ons dikwijls een probleem van viscerale oorsprong (lever, maag). Dus indien we een structurele disfunctie vinden is het belangrijk om ons af te vragen waarom het systeem zo functioneert. Is de oorzaak te wijten aan structuren die in de omgeving liggen, of is het een stimulus die vanuit de omgeving komt. Wat zijn de beïnvloedende factoren en hoe reageert het systeem hierop? Is het probleem te wijten aan:
- een structureel probleem ( bv. Een hyperextensie of hyperflexie van de carpus)
- een compensatie van structurele oorsprong om een nieuw evenwicht te vinden
- een compensatie van viscerale of fysiologische oorsprong om een nieuw evenwicht te vinden
- een slecht beslag
- een tandprobleem
- een ruitertechnisch of trainingsprobleem
- slechte bodem
- …
Het doel van de Evolutionaire paardenosteopathie is om na te gaan wat de chronologie van het probleem is, om zo het paard zijn zelf regulariserende, zelf genezende en gezondheidsonderhoudende kracht terug te geven.
Als osteopaat ben ik er dan ook van overtuigt, dat we ons moeten focussen op GEZONDHEID, om het systeem goed te laten functioneren, waar structuur en functie één zijn, om zo een harmonieus systeem te creëren op alle niveaus.
ARTIKELS
- Zeitschrift für Ganzheitliche Tiermedizin: Pferde-Osteopathie aus evolutionärer sicht DOWNLOAD
- An Evolutionary view on Equine Osteopathy DOWNLOAD
REFERENTIES EN NOTITIES
- Max Girardin D.O, JP Höppner D.O, Evolutionary medicine in the osteopathic field privately course script 2009-2013
- W.G. Sutherland: "The mechanism is simple, as is common to all physiologic laws not framed by human hand”. Teachings in the science of Osteopathy, Rudra Press, 1990, p126
- A.T. Still: “… by knowledge of the normal and abnormal, I hope to give a specific knowledge for all diseases.” Last page of “Preface from Philosophy of Osteopathy”, Kirksville, sept. 1, 1899
- Max Girardin D.O, Complexity, system dynamics, evolution and osteopathy – A rich synergy with applications for education and practice
- P. Evrard D.O, Ostéopathie Vétérinaire, Introduction à l’ostéopathie structurelle appliquée aux cheval, 2002
- Peter Van Den Eynde D.O, Thesis, De invloed van een osteopathische manipulatie van het os carpus accessorium op de mobiliteit van de distale phalanx bij het paard, gemeten via een druksensorsysteem : een pilootstudie, 2004
- M. Girardin D.O, JP Höppner D.O, Evolutionary medicine in the osteopathic field privately course script 2008-2013
- Isabelle Caudron, Orthopaedic approach of degenerative joint diseases of the equine digit: prevention and treatment, 1997-1998
- Ronald J. Riegel, D.V.M, Susan E. Hakola, B.S., R.N., C.M.I., Illustrated atlas of Clinical Equine Anatomy and Common Disorders of the Horse, Volume 2, 1999
CONTACT
Peter Van Den Eynde D.O – m.B.V.B.O
(lid van de Beroepsvereniging van de Belgische Osteopaten)
Erkenningsnummer: 09566475000
3071 Erps-Kwerps
Belgium